Tweeluik: Thuiswerken in coronatijd (Deel 2)

Aansprakelijkheidsrechtelijke aspecten van thuiswerken in coronatijd

Zoals in deel 1 van dit tweeluik al werd aangegeven, rust op de werkgever de zorgplicht om zorg te dragen voor een veilige en gezonde werkplek.

Indien een werkgever de verplichtingen uit hoofde van de Arbowetgeving niet in acht neemt, dan kan dit leiden tot zowel aansprakelijkheid van de werkgever als tot boetes van de Inspectie SZW. Inspecteurs van de Inspectie SZW hebben de bevoegdheid om werkplekken (en dus ook thuiswerkplekken) te controleren.

De inspanningen die een werkgever dient te verrichten om aan de zorgplicht te voldoen bestaat uit vier elementen, die hieronder zullen worden uitgewerkt.

1. Informeer naar de situatie van de werknemer.

Als werkgever mag je er niet vanuit gaan dat een werknemer zelfstandig aan de bel trekt wanneer zijn thuiswerkplek hem niet in staat stelt om de werkzaamheden op een ergonomisch verantwoorde wijze uit te voeren. De werkgever dient derhalve actief te informeren of de werknemer over de juiste arbeidsmiddelen beschikt en of sprake is van een gezonde werkdruk.

• Check arbeidsmiddelen

Breng dus duidelijk in kaart of werknemers op een veilige en gezonde manier kunnen thuiswerken. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van een checklist, waarbij de werknemer zelfstandig de thuiswerkplek kan beoordelen of door de werknemer te verzoeken om een foto van de thuiswerkplek toe te sturen.

• Check werkdruk

Vraag af en toe aan de werknemer hoe het gaat (of laat bijvoorbeeld een leidinggevende hiernaar vragen). Vragen die kunnen worden gesteld zijn bijvoorbeeld: Is er sprake van toename in werkdruk? Hoe staat het ervoor met de privé/werkbalans? Hoe verloopt de samenwerking met collega’s op afstand?

2. Instrueer herhaaldelijk over veilig en gezond thuiswerken

Enkel informeren is echter niet voldoende. Als werkgever dien je ook herhaaldelijk duidelijke instructies te geven over veilig en gezond werken. Het is belangrijk dat werknemers worden voorgelicht over de eisen van een ergonomisch ingerichte werkplek en de wijze waarop beeldschemerwerk op een verantwoorde wijze kan worden verricht.

De werkgever kan in dit kader bijvoorbeeld een thuiswerkinstructie aan werknemers toezenden, waarin wordt uitgelegd hoe een werkplek op ergonomisch verantwoorde wijze kan worden ingericht, maar ook kan worden gewezen op het belang van het maken van “gewone werkdagen”. Dit laatste element is relevant omdat een werknemer niet enkel dient zorg te dragen voor een goede werkplek, maar ook dient te waken voor psychosociale overbelasting. Ook kan in dit kader worden gedacht aan bijvoorbeeld een online cursus verantwoord thuiswerken.

Let op: in beginsel volstaat een werkgever niet met het eenmalig voorlichten van een werknemer. Het betreft een voortdurende zorgverplichting, zodat met een zekere continuïteit dient te worden geïnstrueerd.

3. Faciliteer, indien noodzakelijk, dat de thuiswerker op verantwoorde wijze zijn of haar werkzaamheden kan uitvoeren.

Als een werkgever ermee bekend is dat een werknemer niet over een ergonomisch geschikte thuiswerkplek beschikt, dient te worden gefaciliteerd dat de werknemer op een verantwoorde wijze kan thuiswerken. De kosten die hiervoor moeten worden gemaakt komen voor rekening van de werkgever.

De verplichting om zorg te dragen voor een ergonomisch ingerichte thuiswerkplek geldt echter niet indien dit redelijkerwijs niet van een werkgever kan worden verlangd. Hiervan is bijvoorbeeld sprake als de werknemer slechts incidenteel of voor korte tijd thuiswerkt. Aangezien vanwege COVID-19 een groot deel van de werknemers in Nederland gedurende langere tijd thuiswerkt zal de werkgever niet worden vrijgesteld van de verplichting om te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek.

Dit betekent niet dat een werkgever direct moet overgaan tot aanschaf van een volledige thuiswerkplek. Ook andere, minder financieel belastende alternatieven behoren tot de mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld het bezorgen van kantoormeubilair bij de werknemers thuis.

4. Zie toe op de naleving van de gegeven instructies: controleer of er sprake is van een veilige en gezonde werkplek.

Als werkgever dien je er namelijk toe te zien op naleving van de gegeven instructies. Vanwege het gebrek aan zeggenschap over de thuiswerkplek zal het voor een werknemer lastig zijn om toezicht te houden op de naleving. Om deze reden zal de nadruk van de zorgplicht hoofdzakelijk liggen op het herhaaldelijk instrueren en waar nodig faciliteren van de werknemer die thuiswerkt.

Hulp nodig bij de implementatie van deze elementen?

Wil je meer weten over de wijze waarop de vier elementen binnen jouw organisatie het beste kunt implementeren om eventuele kansen op werkgeversaansprakelijkheid zo veel als mogelijk te beperken? Neem contact op met Dutch Legal Experts!

7 augustus 2020