Corona en vakantierechten inclusief Q&A

Het is weer vakantietijd! We hopen allemaal dat het voor wat betreft de vakantieplanning een  relatief onbezorgde tijd zou gaan worden.

Hoe ga je als werkgever om met geplande en ongeplande vakanties van werknemers? Er zijn werkgevers die wensen dat werknemers in deze periode veel vakantiedagen opnemen, zodat zij in het najaar weer volledig beschikbaar zijn. Maar er zijn ook werknemers die nu liever geen vakantie willen opnemen en hun dagen liever opsparen voor een later moment.

In deze blog zijn de verschillende soorten vakantiedagen voor je op een rij gezet alsmede een Q&A met betrekking tot veelgestelde vragen omtrent vakantie.

Soorten vakantiedagen

Een werknemer kan recht hebben op verschillende soorten vrije dagen. Allereerst kennen we het wettelijk minimum aan vakantiedagen dat iedere werknemer verplicht dient op te bouwen. Naast dit wettelijk minimum kan een werkgever ervoor kiezen om een werknemer extra vrije dagen toe te kennen. Dit kan door middel van bovenwettelijke vakantiedagen of bijvoorbeeld adv-dagen.

Wat is het verschil tussen deze drie soorten vakantiedagen en wat kun je hierover afspreken tijdens deze pandemie?

• Wettelijke vakantiedagen

Een werknemer bouwt elk jaar 4 maal de arbeidsduur per week op aan wettelijke vakantiedagen. Bijvoorbeeld: indien een werknemer fulltime werkt (5 dagen per week), dan ontvangt hij of zij 20 (5x4) wettelijke vakantiedagen. Werkt de werknemer minder? Dan krijgt hij of zij ook minder wettelijke vakantiedagen.

Wettelijke vakantiedagen komen te vervallen als deze niet zijn opgenomen in het opbouwjaar of in de eerste 6 maanden daarna. Kortom: vakantiedagen die in 2021 worden opgebouwd, vervallen per 1 juli 2022. Dit is alleen anders als een werknemer door bijzondere omstandigheden redelijkerwijs niet in staat was om vakantie op te nemen in deze gehele periode. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat  een werknemer is opgenomen in een ziekenhuis.

• Bovenwettelijke vakantiedagen

Bovenwettelijke vakantiedagen zijn de dagen die een werknemer krijgt bóvenop de wettelijke vakantiedagen. Indien een fulltime werknemer per jaar 25 vakantiedagen opbouwt dan betreft dit 20 wettelijke vakantiedagen en 5 bovenwettelijke vakantiedagen. Deze bovenwettelijke vakantiedagen zijn 5 jaar geldig.

• ADV- en ATV-dagen

Het verschil tussen arbeidsduurverkorting (ADV) en arbeidstijdverkorting (ATV) is de manier waarop de werknemer vrije uren kan opnemen. 

Bij arbeidsduurverkorting werkt de werknemer wekelijks meer dan de afgesproken hoeveelheid arbeidsuren. Bijvoorbeeld: er geldt een 38-urige werkweek en de werknemer werkt iedere week 40 uur.  Die extra gewerkte uren kan de werknemer op een later moment als verlof opnemen. Indien de werknemer ziek is, bouwt hij of zij geen ADV-uren op.

Bij arbeidstijdverkorting kan de werknemer een aantal roostervrije dagen per jaar opnemen. Vaak bepaalt de werkgever op welke dag of welk moment deze vrije tijd moet worden opgenomen. In andere gevallen worden deze dagen of dagdelen vastgesteld in overleg tussen de medewerker en de werkgever.

Q&A: Vakantierechten

• Mag een vakantieaanvraag worden afgewezen?

Uitgangspunt is dat de vakantie van een werknemer dient te worden goedgekeurd conform de wensen van de werknemer. Er gelden enkele uitzonderingen:

1. Er zijn gewichtige redenen of er is een zwaarwegend bedrijfsbelang. Daarvan is sprake als de vakantie leidt tot een ernstige verstoring van de bedrijfsvoering. De gevolgen van de verstoring van de bedrijfsvoering moet de werkgever afwegen tegen de gevolgen die het niet inwilligen van het verzoek heeft voor de werknemer. Als werkgever moet je dan wel toestaan dat de werknemer in een andere periode zijn/haar vakantie opneemt.
2. De werknemer heeft niet genoeg vakantiedagen voor de duur van zijn of haar gewenste vakantie.
3. In de cao of de arbeidsovereenkomst staat dat de werknemer in een bepaalde periode vakantie op moet nemen of juist niet weg mag.

Let op! Indien je als werkgever een vakantie-aanvraag op grond van het voorgaande wilt afwijzen dan dien je dit binnen twee weken na de aanvraag schriftelijk aan de werknemer kenbaar te maken. In geval van een te late reactie wordt de vakantie conform het verzoek van de werknemer vastgesteld.

• Werkgever wil een reeds goedgekeurde vakantie intrekken, maar werkgever wenst deze te behouden. Mag dat?

In principe blijft een reeds goedgekeurde vakantie staan. Uit coulance kun je als werkgever uiteraard wel bepalen dat de vakantie toch wordt ingetrokken (zodat de werknemer deze op een ander tijdstip alsnog kan opnemen), maar dit hoeft niet.

• Mag een werkgever verplichte vrije dagen aanwijzen?

Je mag verplichte vrije dagen aanwijzen die van het vakantiedagensaldo van de werknemers afgaan.  

Let op! In de cao of de arbeidsovereenkomst moet dan al zijn aangekondigd dat je als werkgever verplichte vrije dagen kunt aanwijzen en zo ja, hoeveel.

Het advies is werknemer al aan het begin van het jaar te informeren over deze verplichte vrije dagen, zodat zij er ruim op tijd rekening mee kunnen houden. Het is niet verboden om hier later in het jaar nog mee te komen, maar het is netter om het op tijd aan te kondigen.

• Zijn er nog tips met betrekking tot gebruik en verval van ADV- en ATV-dagen?

Omdat over ATV-/ADV-dagen geen wettelijke bepalingen bestaan, kan een werkgever hierover zelf meer bepalen (bijvoorbeeld over de termijn van opname en hoe lang gebruik kan worden gemaakt van de opgebouwd uren etc.). Indien hierover nog geen bepalingen zijn opgenomen in de arbeidsovereenkomst, personeelsreglement en/of cao, dan kun je hiermee zelf aan de slag.

• Tot slot: denk aan goed werkgeverschap en goed werknemerschap

In bijzondere tijden als deze zijn onder meer de beginselen van goed werkgeverschap en goed werknemerschap van belang. Ook op dit vlak geldt nog meer dan normaal: overleg met elkaar en blijf redelijk.

Wil je meer weten over vakantie en/of verlof? Neem dan contact op. Dutch Legal Experts is je graag van dienst!

28 juli 2021